LỜI NÓI ĐẦU

          Trải qua hơn 70 năm xây dựng và phát triển, tổ chức Gia đình Phật tử Việt Nam chúng ta không chỉ thể hiện trên chiếc áo màu Lam, trên lá cờ Sen trắng những sắc màu rực rỡ, mà Gia đình Phật tử Việt Nam cũng đã làm nên những trang lịch sử hào hùng, quả cảm, bừng sáng trong lòng Dân tộc và Giáo hội.

          Song song với sự nghiệp xây dựng và phát triển lớn lao ấy, Gia đình Phật tử Việt Nam chúng ta cũng đã tạo nên một đường hướng Văn nghệ độc lập, có tính đặc thù, mang nặng tinh thần Dân tộc, ý thức khai phóng con người đi vào giác ngộ và giải thoát một cách tích cực - Một đường hướng Văn nghệ rất riêng biệt của màu áo Lam.

          Văn nghệ Gia đình Phật tử nói chung và nền ca nhạc Gia đình Phật tử nói riêng, đã loại trừ được những tác phẩm ủy mị, trữ tình, giả tạo. Đã tách rời được những bài ca vong quốc, những bản nhạc kích động, ngoại lai và cắt đứt được những tác phẩm chỉ chuộng hình thức, trốn tránh thực tại, quên lãng tương lai.

          Nền ca nhạc Gia đình Phật tử đã hòa quyện sâu sắc với nền văn hóa rạng ngời của Dân tộc, đã thể nghiệm uyển chuyển Giáo pháp thậm thâm của đức Từ phụ trong chân lý giác ngộ và giải thoát.

Đáng trân trọng hơn nữa, là nền ca nhạc Gia đình Phật tử đã không xa rời hiện thực, không xao lãng trách nhiệm trên nỗi khổ đau của kiếp người trong nhân sinh quan vô thượng của Phật giáo.

          Nhìn chung, nền ca nhạc Gia đình Phật tử đã thể hiện một cách đúng đắn, hùng hồn, trong sáng trên tinh thần hướng thượng và hướng thiện. Do đó, mà từ hơn nửa thế kỷ qua, các nhạc sĩ Huynh trưởng Gia đình Phật tử chúng ta, đã không ngừng vận dụng tim óc để sáng tác nên những ca khúc trung thực với đường hướng Văn nghệ độc lập và đặc thù ấy.

          Vì thế mà những ca khúc được các anh viết ra phần nhiều đã IN DẤU TRÊN CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ vẻ vang của tổ chức Gia đình Phật tử Việt Nam.

         Trong ý niệm giữ gìn và phát huy phần nào giá trị vàng son của các ca khúc mang đậm màu áo Lam hiền hòa mà trung dũng ấy, tôi trân trọng viết nên Thiên biên khảo nầy.

         Việc biên khảo cũng nhằm mục đích giới thiệu với các thế hệ kế tiếp những ca khúc đã “mở đường” và làm hưng thịnh cho nền ca nhạc Gia đình Phật tử. Cũng như trình bày với các em về đường hướng Văn nghệ của Gia đình Phật tử là: đường hướng độc lập, đặc thù, hoàn toàn riêng biệt, chỉ màu áo Lam mới có.

          Trân trọng hơn nữa là để ghi nhớ phần nào công lao to lớn của các nhạc sĩ Huynh trưởng, những người đã tận tụy, miệt mài trong suốt bao nhiêu năm, để cho các thế hệ Huynh trưởng và đoàn sinh chúng ta hôm nay được thừa hưởng kho tàng âm nhạc vô cùng quý báu nầy. Và cũng là dịp để cùng quý anh chị Huynh trưởng ôn lại những kỷ niệm một thời chúng ta đã sống, đã vinh dự chứng kiến sự ra đời của nhiều ca khúc mà giai điệu và lời ca còn mãi in dấu trên đà chuyển di vô tận của lịch sử.

                                                    ***

          Trong việc biên khảo, tôi xin chia ra làm 3 giai đoạn như sau:

     - Giai đoạn I  :  Từ khởi nguyên đến năm 1965 (25 năm)

- Giai đoạn II :  Từ năm năm 1966 đến năm 1975 (10 năm)

- Giai đoạn III:  Từ năm 1975 đến năm 2010 (35 năm)

          Tuy phân chia như thế, nhưng khi sắp xếp thành tập thì chỉ có 2 tập: Tập 1 cho giai đoạn I và tập 2 cho giai đoạn II và III. Vì giai đoạn II và III,  dù thời gian kéo dài đến 45 năm,  nhưng trong thực tế thì chỉ có giai đoạn II là các nhạc sĩ Huynh trưởng còn lưu tâm sáng tác, chứ từ năm 1975 trở về sau thì hầu như chẳng còn có bao nhiêu nhạc sĩ sáng tác nhạc cho Gia đình Phật tử nữa! Hay nói một cách khác là chẳng còn nhạc sĩ Huynh trưởng trung kiên nào hưng phấn tâm hồn trong bối cảnh Giáo hội phân ly, tổ chức Gia đình Phật tử trì trệ, phân hóa lại ngồi bình thản mà sáng tác.

          Sau mỗi giai đoạn, tôi có biên tập thêm Phần phụ lục. Trong phần phụ lục sẽ ghi đầy đủ các sử liệu liên quan và những ca khúc đã được đề cập đến trong phần biên khảo.

         Phần nầy, theo thiển ý của tôi thì nó rất cần thiết, vì các sử liệu liên quan sẽ chứng thực cho từng giai đoạn, các ca khúc sẽ là những bài hát đã được xem xét kỹ lưỡng cho đúng với nguyên tác trước khi xếp vào. Nếu so sánh thấy chỗ nào có DỊ BẢN thì tôi đã chú thích hoặc giải bày rõ ràng. Vì dù sao khi đã được “ấn hành” trong thiên biên khảo nầy thì các thế hệ kế tiếp sẽ vin vào đó mà đàn hoặc hát. Như vậy, nếu in ra mà không đúng nhạc, đúng lời như nguyên tác thì rất có hại cho các em sau nầy. Do đó, nên tôi luôn cố gắng và rất thận trọng trong phần nầy.

        Trong khi biên soạn, tôi đã dụng công khá nhiều, nhưng vì khả năng có hạn, nên khó tránh khỏi những điều sai sót. Hơn nữa, phần sử liệu về sự phát triển của nền ca nhạc Gia đình Phật tử dùng để tham khảo thì chẳng có bao nhiêu. Thỉnh thoảng mới có vài ba tuyển tập nhạc phát hành, vài ba bài viết đề cập một cách sơ lược đến nền Văn nghệ Gia đình Phật tử. Còn các ca khúc được các nhạc sĩ viết ra, cũng chỉ có một số rất ít in thành bản nhạc để phát hành, như ca khúc Mừng Khánh đản của nhạc sĩ Lê Mộng Nguyên, ca khúc Về dưới Phật đài, Mẹ hiền Quan Âm của nhạc sĩ Trần Nhật Thành, ca khúc Trái tim Bồ tát của nhạc sĩ Trường Long, ca khúc Em là vì sao sáng của nhạc sĩ Nguyễn Hiền, ca khúc Nhớ mái chùa xưa của nhạc sĩ Nguyên Đàm, Nguyên Diệu, ca khúc Từ Đàm quê hương tôi của nhạc sĩ Nguyên Thông và Tâm Đại v.v... còn phần nhiều chỉ sao chép, chuyền tay nhau để hát. Do đó, cho nên khó xác định một cách chính xác thời gian ra đời của mỗi ca khúc.

        Vì vậy, kính mong quý anh chị Huynh trưởng hoan hỷ góp ý bổ sung, để cho thiên biên khảo nầy được đầy đủ và rõ ràng hơn. Hầu ghi nhớ phần nào công lao của các nhạc sĩ Huynh trưởng, những người đã để lại cho Gia đình Phật tử chúng ta một kho tàng âm nhạc vô cùng  to lớn và quý báu nầy.

         Trân trọng!

                                                Cố đô Huế, mùa Phật đản 2555

                                              Tâm Quang ĐẶNG NGỌC BÍCH

ảnh: Đoàn Thiếu niên Phật tử-Tô Đà Di vui tết trung thu tại chùa Phước Duyên