Như bao cuộc sống trong sinh
hoạt của con người, nhìn ra xa về phía trước là bát ngát cánh đồng Tràm (cừ tràm)
đang mùa trổ bông trắng ngọn, nơi đây có hàng ngàn con Cò xếp đôi cánh mỏng khi
bóng trời chiều ngả sắc hoàng hôn.
Mỗi ngày khoảng từ 5g đến 6
giờ sáng, Cò chia nhau từng đàn bay về mọi phía trời, thoạt nhìn không biết
chúng đi đâu, nhưng biết chắc một điều là chúng sẽ tìm đến những cánh đồng xa,
những bưng đầm nhiều lau sậy, cỏ lác hoang vu để kiếm miếng ăn, rồi khi bóng
chiều tàn phai chúng lại quay về nơi chỗ đã ra đi.
Như bất cứ một loài động vật
nào cũng đều có khả năng bảo vệ và tăng trưởng sự sinh tồn nhất định nào đó,
cũng phải đối diện với bao thử thách khó khăn, vất vã để có được cuộc sống và
cũng phải đổi lấy bao công sức sẵn có để tự mình tìm kiếm miếng sống cho từng
ngày đi qua..
Từ hình ảnh ấy, chúng ta lại
nghĩ đến xã hội con người cho dù đã tự ngàn xưa hay đến tự ngàn sau, sự đối đầu
với bao nhiêu thử thách, nghiệt ngã đã và đang diễn ra mỗi lúc không ít những
cảm phức, bắt nguồn từ ý niệm sinh tồn để được an vui hạnh phúc và đau khổ, sang
hèn, thành công và thất bại...
Không ai giống ai cùng trong
một hình thức con người, cùng dấn thân nhập cuộc vào trong cộng đồng, tiếp xúc
với bao việc đời, cũng không ngoài mục đích đầu tiên là chuyện áo cơm, nhà cửa,
chút danh quyền, mọi của cải và trăm thứ lo toan, rồi yêu thương, rồi hờn giận,
rồi bao nỗi vui buồn, thăng trầm lẫn lộn trải dài theo tháng năm, sớm hôm ngược
xuôi dòng chảy của kiếp nhân sinh, cũng chỉ vì phục vụ đắp đổi cho chiếc thân tứ
đại sinh diệt nầy thôi ! Và nếu làm được một điều gì đó thì cũng phải ngang qua
cái giá của sự trải nghiệm hay để chóng chỏi với bao nghiệt ngã của dòng đời, sự
chi phối của thời gian, những tàn hại nhiệt não của bao tâm thức đồng dị với
nhau từ phía con người, những cuồn nộ của thiên nhiên, tất cả đều đổ dồn về phía
con người và do con người.
Trong đạo lý của Đức Phật,
với cái nhìn thuần tịnh siêu nhân, bậc đạo sư không những đã hiểu được dòng
chuyển động tâm thức của chúng sanh mà còn thể hiện tình thương yêu từ mạch suối
nguồn tâm linh vi diệu, với nguồn mạch ấy, Đức Phật mong rằng:
"Mong mọi loài chúng sanh
Được an lạc, an ổn
Mong họ chứng đạt được
Hạnh phúc và an lạc..."
Kinh Từ Bi, 507-145.
Với những lời tâm nguyện ấy,
chúng ta thấy Đức Phật hay đạo Phật luôn hướng đến sự sống và cuộc sống hay
chính Đạo Phật là nguồn sống lành mạnh trong sáng trên mọi sự sống. Có trải lòng
ra bằng những ý niệm Từ Bi và bao dung, có quán sát với cái nhìn "như thật" vào
trong mọi hiện tượng giới, ta mới thật sự hiểu được, lắng nghe được sự rung động
tâm tư của muôn loài.
Trở lại với đàn Cò, ta thấy
thường chúng có từng đàn xuôi ngược khắp chốn trời xa, khi thì đồng cạn, lúc
đồng sâu, khi dãi dầu mưa nắng, khi ấm no, khi đói khát, khi tranh giành nhau,
khi chia sẻ nhau để được phần thức ăn nuôi mạng trong ngày, lại có khi bị các
loài điểu thú khác hay loài người đánh ngả, giết hại cướp đi mạng sống. Cảm nghĩ
rằng: Cò cũng có tình thương yêu, hờn giận, ganh ghét của Cò, cũng có nỗi lo
toan đói no ấm lạnh của Cò. Và cũng chính vì vậy mà Cò phải sớm chiều lặn lội
kiếm ăn, chia nhau từng đàn mỗi ngày đi về mọi hướng trời, đến khi sắc nắng tàn
phai, vệt chiều đổ dài trên nương rẫy, nơi đầm ao suối đồi, thì Cò lại gọi nhau
về nơi trú ẩn, xếp đôi cánh mỏng qua đêm.
Nhưng liệu rồi một ngày mai
kia nơi trú ẩn có còn không và Cò lại phải tìm đâu khác nữa !
Khi nơi trú ẩn ấy nay đã bị tàn phá hoang vu, nhường lại cho bao sắc màu cuộc
sống khác. Cò có biết đâu rằng ngày mai rồi ra sao !
Bởi vì khi dòng nghiệp thức của chúng sanh chuyển động lên hoặc xuống thì duyên
cảnh cũng được đổi thay theo, hoặc trong sáng tươi mát
hoặc thấp kém tối tăm hơn. Nhưng dù có tìm đâu và ở đâu, nếu
là con người, sự thể hiện một đẳng cấp cao nhất qua ý thức sống giữa mọi loài
(tính từ cõi người trở xuống). Điều đầu tiên, Đức Phật đã giới thiệu một
nếp sống an định bằng sự chuyển hóa tâm tư thuần thiện, ẩn chứa sự an bình mầu
nhiệm từ phía nội tâm như
:
"Mong
rằng không có ai
Lường gạt lừa dối ai
Không có ai khinh mạn
Tại bất cứ chổ nào
Không vì hờn giận nhau
Không vì tưởng chống đối
Lại có người mong muốn
Làm đau khổ cho nhau..."
Kinh Từ Bi, 508-148.
Nếu chúng ta trải lên cuộc
sống bằng những tâm niệm chân thật, với đôi mắt đầy lóng ái kính, thì ở đây mọi
tác dụng của bất thiện sẽ không có chổ để tựa vào mà sinh sôi nẩy nở, không trở
thành cứ địa của ác dục, trái lại làm tăng thêm sự tươi mát thuần tịnh trong
cảnh giới hiền thiện, đó là sự có mặt vô cùng lợi ích lớn lao cho sự sống của
mọi loài.
Và ở đây, nếu đàn Cò
kia, thì những con cò đầu đàn cũng phải biết được những hình thức quan hệ
chăm lo và trật tự nhứt định trong loài Cò. Dù có bao nhiêu ngàn con hay nhiều
hơn thế nữa,
Cò cũng
đã làm nên nếp sống thanh bình cho xứ sở, Cò cũng đã trở thành hình ảnh đầy ấn
tượng sâu xa khi cánh cò thong dong bay lã vào nhân gian qua tiếng hát câu hò,
bay vào cổ tích tình yêu của con người, quê hương từ muôn thuở xa xôi. Vì thế,
dù ngày mai Cò có đi đâu và ở đâu .
Chiều nay như bao chiều đã
qua, sương chiều trải một màu trắng đục, phủ lên cánh đồng tràm tạo thành những
gợn sóng mong manh lãng đãng trong chiều rồi hòa tan với hương tràm phảng phất
đâu đây, những cây dừa nghiêng mình soi bóng dưới dòng kinh thầm lặng tháng ngày,
cảnh sắc thanh bình như đọng lại bao thanh âm. Trông từng chấm, từng chấm trên
nền trời chiều đang di động mỗi lúc một gần hơn, những cánh Cò trắng mỏng chao
nghiêng quanh vòng như dấu hỏi rồi sà xuống những ngọn tràm đang trổ trắng bông
như để gởi vào hoàng hôn, vào cuộc sống. Chợt hiện cảm nghĩ trong tôi như có một
niềm hoan lạc hạnh phúc nào đó của đàn Cò kia sau một
ngày lặn lội, sau một chiều về nơi trú ẩn, làm tôi nhớ thêm lời kinh của Phật
vói ước mong:
"Các loài hiện đang sống
Các loài sẽ được sanh
Mong mọi loài chúng sanh
Sống hạnh phúc an lạc."
Kinh Từ Bi,
538-147.
Trãng Bàng, Tây Ninh, mùa An Cư 2006.
MẶC PHƯƠNG TỬ
