Chánh pháp nhãn tạng liên quan đến Tổ sư Thiệt Vinh Bửu Hạnh
chanh phap mha tamg
CHÁNH PHÁP NHÃN TẠNG LIÊN QUAN ĐẾN TỔ SƯ THIỆT VINH BỬU HẠNH
Thích Nhật Tấn
Ngài Thiệt Diệu là vị Tổ sư khai sáng
dòng thiền Liễu Quán, đồng thời cũng là đệ tử đắc pháp của Thiền sư Minh Hoằng
Tử Dung khai sơn chùa Ấn Tôn - Từ Đàm. Bên ánh hào quang của ngài, Tổ sư Thiệt
Vinh Bửu Hạnh cũng là một cao đồ kiệt xuất. Tổ sư Thiệt Vinh Bửu Hạnh khai sơn
chùa Quảng Phước trên núi Thiên Hỷ, trú trì chùa Vạn Thiện ở chân núi Phụng Thùy, kế thế trú trì
tổ đình Ấn Tôn sau khi Tổ Tử Dung viên tịch.
Tư liệu về Tổ Thiệt Vinh Bửu Hạnh đến
nay ít được phổ tri rộng rãi, chỉ xuất hiện trong các nguồn tư liệu long vị,
bia tháp, các bản kinh ấn khắc như Vu lan bồn kinh tân sớ (1750), Quy sơn cảnh
sách cú thích ký (1739) và một số bài nghiên cứu của Hòa thượng Thích Hải Ấn
như Lịch sử Phật giáo xứ Huế (2006), Tổ đình Ấn Tôn nơi Tổ sư Liễu
Quán nhận yếu chỉ thiền - khởi nguồn cho sự ra đời của thiền phái Liễu Quán
đăng trên kỷ yếu hội thảo Thiền phái Liễu Quán - Lịch sử hình thành và phát
triển (2023), hay Xứ Trầm Hương của nhà văn Quách Tấn cũng lược nói
đến Tổ Thiệt Vinh Bửu Hạnh qua lịch sử chùa Vạn Thiện. Trong bài viết này, người
viết chỉ bổ sung tư liệu mới về Tổ sư Bửu Hạnh qua bản Chánh pháp nhãn tạng
hiện lưu tại chùa Vạn Thiện.
Đôi nét về
Tổ sư Thiệt Vinh Bửu Hạnh
Dựa theo long vị,
bia tháp
tại tổ đình Từ Đàm và long vị tại tổ đình Vạn Thiện,
Tổ sư Thiệt Vinh
Bửu Hạnh là cao đồ của Thiền sư Minh Hoằng
Tử Dung, pháp huynh đồng sư
với Tổ Thiệt Diệu
Liễu Quán. Ngài Khai sơn chùa Quảng Phước trên núi Phụng
Thùy (Hòn Én, Diên Khánh), sau sáp nhập với chùa Vạn Thiện. Khi Tổ Tử Dung
viên tịch, ngài trở ra Phú Xuân kế thế trú trì chùa Ấn Tôn thay thầy tổ cho đến
ngày viên tịch. Đệ tử nối pháp của ngài là Tế Cảm Linh Phù kế thế trú trì chùa
Vạn Thiện và Tế Ngữ Cảnh Huống kế thế trú trì chùa Ấn Tôn.
Ngoài ra, dựa
vào nội dung bản khắc Vu lan bồn kinh tân
sớ tại chùa Hội Tôn,
chúng ta biết được ngài Thiệt Vinh Bửu Hạnh còn khai kệ lập phái nhưng đáng
tiếc kệ truyền lại khuyết đi bốn chữ ở câu thứ tư do mối mọt. Nội dung kệ viết như sau:
明實際安禪
心端性朗然
海澄珠自現
雲。。。。
一秬騰光遠
萬燈續焰連
聖賢興紹述
大法永貽傳。
Minh thiệt tế an thiền
Tâm đoan tánh lãng nhiên
Hải trừng châu tự hiện
Vân.....
Nhất cự đằng quang viễn
Vạn đăng tục diệm liên
Thánh hiền hưng thiệu thuật
Đại pháp vĩnh di truyền.
Như vậy, Thiền sư Thiệt Vinh Bửu
Hạnh là vị Tổ sư chánh truyền y bát của Tổ sư Minh Hoằng Tử Dung, kế thế trú
trì tổ đình Ấn Tôn, đồng thời khai sáng dòng thiền mới và sự truyền thừa của
dòng thiền ấy được thấy rõ nhất qua nội dung trong Chánh pháp nhãn tạng hiện lưu giữ tại chùa Vạn Thiện.
Hình thức và nội dung Chánh
pháp nhãn tạng
Hình thức: Văn bản có
kích thước 31cm x 191cm, hiện trạng giấy đã bị phong hóa ố vàng, chữ viết theo
lối Lệ thư trên nền hoa văn rồng uốn lượn đẹp mắt, có ép lụa bảo vệ. Tuy nhiên
vì yếu tố thời gian, nội dung văn bản và họa tiết nền đã bị hư hoại nặng, nhiều
nội dung mất đi khi lớp mặt giấy bị bong tróc. Trên văn bản này có ba dấu triện
son với kích thước 3cm x 3cm ấn tại dòng Thiệt Vinh Bửu Hạnh lão Tăng thủ thư
phó, tại dòng Vi biểu tín vân và cuối dòng niên
hiệu Cảnh Hưng cửu niên trọng hạ, nhưng dấu đã bị mất 3/4 ấn.
Nội dung: Bố cục văn bản
khuyết đi các phần thường thấy trong các văn bản Chánh pháp nhãn tạng như tiêu đề, danh hiệu bổn sư Thích Ca Mâu Ni, các vị Tổ sư Trung
Hoa…, đặc biệt là thiền sư khai
tông Lâm Tế. Trên văn bản chỉ chép đạo hiệu lịch đại Tổ sư dòng Lâm
Tế từ đời thứ 3 đến đời thứ 37. Nội dung văn bản được lược tả như sau:
。。。三世南院慧顒禪師。。。
三十世密雲圓遇禪師
三十一世木陳道敃老和尚
三十二世雪梪真發老和尚
三十三世大沙如長老和尚
三十四世明弘子融老和尚。。。
臨濟正宗第三十五世鳳垂山實榮寶行老僧手夀富善應際感法子為表信云:
道號靈符大師法子安寬字曰善曠大師。
景興九年仲夏。
Phiên âm:
…Tam thế Nam
Viện Huệ Ngung Thiền sư….
Tam thập thế
Mật Vân Viên Ngộ Thiền sư
Tam thập nhất
thế Mộc Trần Đạo Mân lão Hòa thượng
Tam thập nhị
thế Tuyết Đậu Chơn Phát lão Hòa thượng
Tam thập tam thế
Đại Sa Như Trường lão Hòa thượng
Tam thập tứ
thế Minh Hoằng Tử Dung lão Hòa thượng…
Lâm Tế chánh
tông đệ tam thập ngũ thế Phụng Thùy sơn Thiệt Vinh Bửu Hạnh lão Tăng thủ thọ
phú Thiện Ứng Tế Cảm pháp tử vi biểu tín vân:
Đạo hiệu Linh
Phù Đại sư pháp tử
An Khoan tự viết Thiện Khoáng Đại sư.
Cảnh Hưng cửu
niên trọng hạ (1748).
Lời kết
Qua nhiều
cuộc di thiên hoán vật, Chánh pháp nhãn tạng tại tổ đình Vạn Thiện tuy đã bị phủ
mờ bởi lớp bụi thời gian, nhưng với nội dung còn lại cũng đủ để chấm thêm di
chứng cho trang vàng lịch sử Phật giáo Việt Nam, nhất là di chứng về mặt tư
liệu lịch sử và phổ hệ truyền thừa.
Sự có mặt của
dòng thiền do Tổ sư Thiệt
Vinh Bửu Hạnh khai sáng tuy không rực rỡ vạn đại như dòng thiền của pháp đệ
Liễu Quán nhưng cũng đã kịp lưu lại dấu ấn truyền thừa trong dòng chảy Phật
giáo Việt Nam. Nhánh truyền thừa của Tổ Thiệt Vinh tuy chỉ dừng lại ở thế
hệ thứ ba, tức thế hệ của ngài An Khoan Thiện Khoáng pháp tử nối pháp của Tổ Tế Cảm Linh
Phù tại chùa Vạn Thiện, nhưng cũng đủ minh chứng cho sự truyền thừa của dòng thiền Lâm Tế mới tại
Việt Nam.
Tài liệu tham
khảo
1. Thích Hải Ấn, Hà
Xuân Liêm (2006), Lịch sử Phật giáo xứ Huế, NXB.Thuận Hóa, Huế.
2. Thích Hải Ấn (2024), “Tổ đình Ấn
Tôn nơi Tổ sư Liễu Quán nhận yếu chỉ thiền - khởi nguồn cho sự ra
đời của Thiền phái Liễu Quán”, kỷ yếu hội thảo
khoa học Thiền phái Liễu Quán - Lịch sử hình thành
và phát triển, tr 20-35.
3. Quách Tấn (2018),
Xứ Trầm Hương, NXB.Đà Nẵng, Đà Nẵng.