Trí Tuệ Và Ngu Si
tri tue
TRÍ TUỆ VÀ NGU
SI
Đào Văn Bình
Bạn
ơi,
-Kẻ trí
tuệ ít lỗi
lầm và khi phạm lỗi thì nhận
biết và tu sửa. Kẻ ngu
si không biết lỗi
lầm và khi nhận
biết thì biện
minh mà không hề tu sửa.
-Kẻ trí
tuệ trước mọi sự việc đều tìm
hiểu và phân tích lợi-hại. Còn kẻ ngu
si chỉ nhìn thấy lợi mà không thấy hại.
-Kẻ trí
tuệ biết đo lường thời thế. Còn kẻ ngu
si thì làm bừa, khi thất bại lại đổ
lỗi cho Trời. Tức khí nhảy ra đâm chém dễ. Nhẫn
nhục chờ thời khó, “Khảng khái
cần vương dị. Thung
dung tựu nghĩa nan.” (Lý Trần
Quán Tiến
Sĩ đời Lê Trung
Hưng)
-Kẻ ngu
si kết
bạn bừa
bãi, thường rủ rê đi các nơi ăn
chơi như phòng trà ca
vũ, quán nhậu, hát karaoke, hoặc tổ chức ăn
nhậu ồn
ào ở nhà khiến vợ
con phải hầu hạ, buồn
phiền. Rồi chỉ vì một cử
chỉ hay lời
nói gì đó mà vung dao giết nhau. Chính vì thế mà kẻ ngu
si thường đem giặc cướp về nhà. Kẻ trí
tuệ tiếp bạn một cách trang trọng. thanh
lịch, lễ
độ và chừng
mực. “Quân
tử chi giao đạm nhược thủy. Tiểu
nhân chi giao điềm như mật”.
-Kẻ có trí
tuệ thường giao
du với các bậc trí
thức để bàn
luận và học
hỏi thêm. Các nhà tư
tưởng của Tây
Phương đã có nhận
xét rằng, “Small minds dicuss
people. Average minds discuss events. Great mind discuss ideas.” Kẻ có đầu
óc nhỏ bé chuyên bàn
tán về người. Gặp
nhau thì loan truyền tin
tức: Nào là cô đào hay tài tử, ca
sĩ ABC vừa ly
dị hay đánh ghen om
sòm. Rồi thì cô công
chúa, bà hoàng, đệ nhất phu
nhân nọ ăn
mặc quần áo nào đắt tiền. Rồi bà nữ hoàng vừa mới chết có cuộc sống vương giả
như thế nào.Toàn là chuyện của ông này bà kia đem ra bình phẩm, khen chê, thèm
khát. Kẻ có đầu óc trung bình thì bàn
tán chuyện thời sự: Ông tổng thống vừa mới tăng thuế, tối
cao pháp
viện từ chối quyền phá
thai, cuộc bầu cử kỳ này đảng nào thắng? Lạm phát tăng vọt và đời
sống dân chúng khó khăn v.v…Còn kẻ có đầu óc lớn thì bàn về tư
tưởng và triết lý, chẳng hạn như: Với cái đà suy
đồi đạo
đức như thế này thì nhân
loại đi về đâu? Đâu là giải
pháp cứu vớt con
người khỏi thảm họa chiến tranh và xung đột? Tại sao khoa học, kỹ thuật
càng tiến
bộ, con
người càng hung ác và ích
kỷ hơn?